W obrębie kresy białej, czyli pasma ścięgnistego biegnącego od wyrostka mieczykowatego (końca mostka) do spojenia łonowego miednicy, może dojść do uwypuklenia się worka otrzewnowego i rozepchnięcia na boki mięśni prostych brzucha. Mówimy wtedy nie o przepuklinie, a o rozstępie.
Jest on wadą postawy związaną z nieprawidłowym rozkładem sił w mięśniach korpusu, która powoduje zaburzenie przedniej ściany brzucha i rozejście się mięśni prostych na boki. Dlatego podstawą leczenia tego typu schorzenia jest rehabilitacja, a w przypadku niepowodzenia lub niedostatecznego efektu – zabieg operacyjny. Jest on konieczny, jeśli istnieje ryzyko, że zaniedbane rozejście może doprowadzić do powstania przepuklin i dalszych komplikacji. Na operację decydują się też ci pacjenci, u których dolegliwości są duże i wpływają na codzienny komfort życia.
Do przyczyn rozstępu mięśni prostych brzucha należy zaliczyć stany wzmożonego ciśnienia śródbrzusznego (ciąża, otyłość brzuszna, wodobrzusze, choroby płuc z kaszlem) oraz osłabienie włókien mięśniowych w korpusie.
Najczęstszym objawem rozstępu mięśni prostych brzucha jest uwypuklenie przy próbie ich napięcia oraz wyczuwalny ubytek w kresie białej. Często towarzyszy temu przepuklina pępkowa. Objawami, które mogą być związane z rozstępem, są zaburzenia perystaltyki jelitowej, zaburzenia oddawania moczu, bóle pleców oraz miednicy.
Problem, jakim jest rozstęp mięśni prostych brzucha, dotyczy przede wszystkim kobiet w ciąży lub po porodzie. Zdarza się jednak, że występuje także u mężczyzn. Najczęściej jest wówczas skutkiem otyłości bądź kaszlu palacza. Osoby z tą dolegliwością, leżąc na plecach z nogami zgiętymi w kolanach i lekko uniesioną głową, wyczuwają wgłębienie na szerokość 3-4 palców między mostkiem a pępkiem.
Pierwszym etapem leczenia rozstępu mięśni prostych brzucha jest wykonywanie przez pacjenta odpowiednich ćwiczeń. Powinny one zostać wprowadzone po zakończeniu okresu połogowego i dobrane przez rehabilitanta. Zestawy ćwiczeń powinny przywrócić prawidłowe napięcie włókien. W sytuacji, kiedy efekt leczenia rehabilitacyjnego jest niezadowalający konieczne jest leczenie operacyjne.
Zszycie rozejścia się mięśni prostych brzucha wykonywane jest w znieczuleniu ogólnym i trwa od 1 do 3 godzin. Metod przeprowadzania operacji jest kilka, w tym:
Operację przeprowadza się w znieczuleniu ogólnym.
Cięciem łukowatym w dole jamy brzusznej łączącym kolce biodrowe górne przednie (wyczuwalne punkty z przodu miednicy) dochodzi się do rozcięgna prostego brzucha. Następnie preparuje się rozcięgno mięśnia prostego do wysokości łuków żebrowych omijając i pozostawiając pępek, wytwarzając płat skórny nad całą powierzchnią brzucha.
W przypadku, gdy współistnieje przepuklina pępkowa wykonuje się plastykę przepukliny. Kolejnym etapem jest zeszycie rozcięgna i kresy białej, co powoduje zamknięcie się rozstępu i wzmocnienia szwu siatką syntetyczną. Po usunięciu nadmiaru skóry wszywa się pępek w nowe miejsce oraz drenuje przestrzeń pod wytworzonym płatem skórnym i zaszywa skórę.
Operację przeprowadza się w znieczuleniu ogólnym.
Operację wideoskopową przeprowadza się przy pomocy małej kamery wprowadzanej do jamy brzusznej w okolicy spojenia łonowego miednicy. Następnie przez dwa dodatkowe nacięcia (które najczęściej mają długość ok. 1 cm) wprowadza się porty robocze, dzięki którym możliwe jest użycie specjalnych narzędzi operacyjnych. W tkance podskórnej wypreparowuje się tunel nad rozcięgnem mięśni prostych brzucha, aż do klatki piersiowej.
Następnie wykonuje się zaszycie rozcięgna wraz z mięśniami prostymi niwelując rozstęp mięśni prostych brzucha. Kolejnym etapem jest wzmocnienie wykonanej plastyki siatką polipropylenową, która odciąża zespolone rozcięgno do czasu pełnego wygojenia. Po plastyce pępka drenuje się przestrzeń nad siatką pozostawiając dwie silikonowe rurki w celu odprowadzenia gromadzącego się po zabiegu płynu surowiczego, a także zakłada pas przepuklinowy, żeby zamknąć wytworzony pod skórą tunel.
Rodzaj zastosowanego leczenia rozstępu mięśni prostych brzucha uzależniony jest od stanu pacjenta, jego oczekiwań oraz zaleceń chirurga. Rekonwalescencja po tradycyjnej operacji trwa od 6 do 8 tygodni. W przypadku zabiegu laparoskopowego czas ten jest zwykle krótszy i wynosi ok. 4 tygodni. O szczegółach postępowania w okresie gojenia się rany pooperacyjnej i powrotu do pełnej sprawności pacjent zawsze jest informowany przez chirurga. Prawidłowe dbanie o siebie, stosowanie się do wskazań lekarza ma wpływ na skuteczność leczenia rozstępu mięśniowego i zmniejszenie ryzyka odnowienia się dolegliwości w przyszłości.
Redukcja nadmiaru skóry i tkanki tłuszczowej brzucha.
Większe ryzyko zakażenia siatki względem zabiegu wideoskopowego.
Silniejsze dolegliwości bólowe niż przy metodzie wideoskopowej.
Szybszy powrót do pełnej aktywności.
Mniejsze dolegliwości bólowe.
Mniejsze ryzyko zakażenia miejsca operowanego, wystąpienia krwawienia czy wysięku chłonnego.
Brak możliwości redukcji nadmiaru skóry i tkanki tłuszczowej.
Dłuższy czas zabiegu.
Wymaga doświadczonego zespołu.
Ryzyko nawrotu w obu metodach wynosi 2-5%
Ryzyko powikłań w obu metodach wynosi 5-20%
Zaburzenia gojenie rany 2% przy wideoskopii oraz 5% przy abdominoplastyce.
Zespoły bólowe 2-5%
Pooperacyjny krwiak lub zbiornik płynu surowiczego 5-10%
Krwawienie pooperacyjne <1%
Utrata życia <1%